Triệu Chứng Khi Bị Mèo Dại Cắn / TOP 9 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 4/2023 # Top View

Một trong những nỗi lo khi bị chó cắn là bệnh dại bởi căn bệnh này một khi đã phát bệnh không có thuốc chữa dẫn đến tử vong. Bệnh dại có những biểu hiện rất đặc trưng, vậy dấu hiệu nhận biết bị bệnh dại là như thế nào? Bài viết sau đây chúng tôi sẽ giúp bạn tìm hiểu triệu chứng, dấu hiệu nhận biết khi bị chó dại cắn và cách xử lý kịp thời khi bị chó cắn nhằm ngăn ngừa bệnh dại hiệu quả nhất.

Triệu chứng, dấu hiệu nhận biết khi bị chó dại cắn

Bệnh dại là một trong những căn bệnh nguy hiểm thường bị lây qua dịch tiết của động vật như chó, mèo, chuột…khi bị các loại động vật này cắn. Thậm chí có nhiều trường hợp không bị chó cắn nhưng chó liếm vào vùng vết thương hở trên da và bị nhiễm virut dại.

Từ 2-4 ngày trước khi phát bệnh bệnh nhân có biểu hiện đau đầu, buồn nôn, bồn chồn, mệt mỏi, khó chịu, sốt và đau nhức tại vết cắn.

Khi phát bệnh nạn nhân có biểu hiện sốt cao, ho, khản tiếng và tiếp tục phát triển những triệu chứng được chia thành 3 thể như sau

Thể co thắt: biểu hiện sợ sệt, sợ gió, sợ ánh sáng, co giật, run, tiếp đến khó thở, hôn mê và sau cùng là tử vong

Thể cuồng: kích thích thần kinh, hung dữ và tử vong

Thể liệt: bệnh nhân bị liệt dần từ các chi dần liệt đến cơ quan hô hấp không thể hô hấp và tử vong.

Thời gian không phải sau khi bị chó dại cắn sẽ phát bệnh luôn mà thời gian ủ bệnh có thể tới vài tháng có người ủ bệnh trên một năm và thời gian ủ bệnh tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của vết cắn, chế độ chăm sóc và đặc biệt là cách sơ cứu kịp thời khi chó cắn.

Cách sơ cứu khi bị chó dại cắn

Ngay khi bị chó cắn hãy rửa ngay vết thương bằng xà phòng dưới vòi nước chảy, nếu có cồn hãy rửa ngay vết thương bằng cồn

Nếu vết cắn bị rách và chảy máu hay những vết cắn gần cổ, gần những cơ quan nguy hiểm, ở bộ phận sinh dục thì đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế để tiêm huyết thanh và vacxin phòng bệnh dại.

Với những vết cắn không rách da, không chảy máu và cắn nhẹ thì có thể theo dõi trong vòng 15 ngày, nếu chó phát bệnh trong vòng 15 ngày thì đưa bệnh nhân đi tiêm vacxin còn nếu sau 15 ngày chó không phát bệnh thì không cần đi tiêm.

Nguyên nhân

Bệnh là do virus dại (rabies virus) gây lên, bệnh chủ yếu là do các loài động vật bị mắc dại như chó mèo… truyền nhiễm cho người qua các vết cắn, vết xước…

Khi bị chó, mèo cắn, cào cần rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng đặc liên tục trong 15 phút, sau đó tiếp tục rửa vết thương bằng cồn 70 độ, hạn chế làm dập vết thương và không được băng kín vết thương, đồng thời đến ngay Trung tâm y tế gần nhất để được tư vấn và tiêm phòng dại kịp thời.

Triệu chứng ban đầu

Người bệnh có cảm giác đau nhức vết cắn, sưng tấy. Những dấu hiệu này lan rộng theo hệ thống thần kinh và hệ thống bạch huyết, đồng thời kèm theo một số triệu chứng như: bồn chồn, nóng nảy, cáu giận la hét vô cớ.

Thời kỳ ủ bệnh của virus khoảng từ 15-20 ngày cho đến 90 ngày, và thời gian dài hay ngắn phụ thuộc vào vết cắn, vết cắn càng gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn. Ngoài ra, có trường hợp ủ bệnh đến 1 năm mới phát hiện ra.

Cách sơ cứu ngay khi bị động vật cắn

Nên rửa sạch vết thương sau đó dùng xà phòng hoặc các chất xát trùng rửa lại vết thương dưới vòi nước chảy liên tục khoảng 10-15 phút. Bước tiếp theo đưa ngay người bị cắn đến các cơ sở y tê, bệnh viện để kiểm tra và xử lý, tiêm phòng dại ngay.

ThS.BS Nguyễn Trung Cấp cho biết: “Khi phát bệnh dại có 2 thể bệnh chính: Thể Viêm não và Thể liệt”.

Viêm não: Người bệnh bồn chồn, mất ngủ, sợ nước, sợ gió, sốt, mệt mỏi, đau đầu kéo dài từ 2-4 ngày

Liệt: Người bệnh ban đầu xuất hiện những cơn co thắt, sau đó có thể liệt lan dần từ chân đến liệt cơ tròn làm rối loạn tiểu tiện, đại tiện, lan lên liệt tay đến khi liệt cơ hô hấp thì bệnh nhân sẽ tử vong thời gian khoảng từ 4-10 ngày.

Cần tiêm vaccine phòng bệnh

Tiêm vaccine dự phòng bệnh dại sau phơi nhiễm (PEP) là bắt buộc nếu bạn bị chó, mèo hay các động vật khác bị dại hoặc nghi ngờ bị dại cắn.

Cần áp dụng PEP trong các điều kiện sau đây:

– Nếu vết cắn gây xước da và vết thương chảy máu.

– Nếu màng nhầy ở vùng da tiếp xúc với nước bọt của động vật nghi dại.

– Nếu con vật đã cắn người bị chết; biến mất trong thời gian theo dõi; có biểu hiện hành vi không bình thường, thất thường; nếu kết quả xét nghiệm chất liệu não của động vật nghi dại hoặc bị dại cho kết quả dương tính.

Cách phòng bệnh

Cách phòng bệnh dại dễ dàng nhất chính là có trách nhiệm tiêm phòng dại cho chó, mèo đầy đủ và đúng lịch theo khuyến cáo của các bác sĩ hoặc cán bộ thú y.

Sau khi bị chó mèo cắn cần tiêm phòng dại đủ mũi, đủ liều để bảo vệ cơ thể và sức khỏe của bạn, tránh nguy cơ bị bệnh dại.

Lưu ý: Khi bị chó dại cắn mà lên cơn thì 100% là tử vong. Do vậy, khi bị chó cắn người bệnh cần đến cơ sở y tế để được hướng dẫn cụ thể. Việc theo dõi sát con chó (mèo) đã cắn là rất cần thiết. Nếu chó đi mất, hoặc bị ốm, bị chết, bị giết thịt, bị bán… thì báo ngay cho cán bộ y tế biết để thay đổi cách xử trí cho người bệnh phù hợp hơn. Tiêm vaccine càng sớm thì hiệu quả càng cao.

Nuôi chó mèo là sở thích của nhiều người, đặc biệt với những gia đình có con nhỏ. Mèo thường dễ nuôi hơn vì chúng hiền lành, dễ gần và dễ thương. Tuy nhiên bạn cũng nên chú ý tránh để nó cắn hay cào. Mèo cắn có bị dại không? Có phải chích ngừa khi bị mèo cắn? là rất quan trọng.

Mèo cắn có bị dại không?

Chó mèo thường rất hiếu động, chúng thường nô đùa với đồ chơi cào vào ghế nệm khi cảm thấy ngứa ngáy móng vuốt của mình. Một số trường hợp chúng nô đùa quá chớn có thể cào cắn vào tay người. Nếu bạn bị mèo cào hay cắn hoặc thành viên trong gia đình bị, nhất là trẻ nhỏ thì phải hết sức đề phòng.

Khi nào nên tiêm phòng khi bị mèo cắn?

Khi bị mèo cắn nên tiêm phòng càng sớm càng tốt. Nhưng trước tiên phải xử lý vết cắn đúng cách. Đó là rửa sạch ngay lập tức bằng xà phòng và dưới vòi nước chảy liên tục trong khoảng 10 – 15 phút. Sau đó làm sạch kỹ hơn với cồn 70% hoặc cồn iod nếu có. Nếu máu chảy nhiều cũng không nên cầm máu luôn mà để chúng chảy ra để trôi bớt dịch nước dãi của mèo ra ngoài. Tuyệt đối không băng kỹ hoặc khâu vết thương vì sẽ khiến virut dại lan nhanh vào máu hơn. Ngay sau khi sơ cứu vêt thương thì hãy đến cơ sở gần nhất để bác sĩ chẩn đoán vết thương, đưa ra quyết định là tiêm văcxxin hay tiếp tục theo dõi. Nhìn chung, vết thương sâu thì tiêm trong thời gian ủ bệnh là tốt nhất.

Khi bị mèo cắn nên tiêm trong vòng 48 giờ đầu. Tất cả các vacxin phòng bệnh dại ở chó mèo đều đã được kiểm trứng kỹ càng, tuyệt đối sẽ không mắc bệnh khi đã được tiêm phòng.

Các gia đình khi nuôi chó mèo nên cẩn thận đề phòng là tốt nhất. Hãy đưa chó mèo đi tiêm phòng dại, nhất là gia đình có trẻ nhỏ. Trẻ em thường hay che dấu khi bị mèo cắn vì sợ mắng, do vậy cha mẹ cần hướng dẫn cách chơi với động vật, nói với cha mẹ ngay cả khi bị mèo cào dù không chảy máu.

Hầu hết các trường hợp phơi nhiễm với bệnh dại đều qua vết cắn, vết liếm của động vật mắc bệnh dại trên vùng da tổn thương, đôi khi có thể bị nhiễm qua đường tiếp xúc như hít phải khí dung hoặc ghép tổ chức mới bị nhiễm vi rút dại. Khi đã lên cơn dại, kể cả động vật và người đều dẫn đến tử vong gần như 100%.

Tại Việt Nam, bệnh dại lưu hành ở nhiều địa phương với nguồn truyền bệnh chính là chó 96%-97% sau đó là mèo 3%-4%. Bệnh lây truyền chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào, liếm của động vật bị dại lên trên da bị tổn thương.

Triệu chứng của bệnh dại:

– Thời kỳ ủ bệnh dại thường từ 1-3 tháng nhưng có thể thay đổi từ 1 tuần đến 1 năm, tùy thuộc vào nhiều yếu tố như nơi mà virút xâm nhập hoặc lượng virút xâm nhập (vết cắn sâu nặng, hoặc gần hệ thần kinh trung ương : vùng đầu mặt cổ, bộ phận sinh dục…). Các triệu chứng ban đầu của bệnh dại gồm sốt cao, cảm giác ngứa ran, bị châm chích, nóng rát không rõ nguyên nhân ở vết thương. Do virút lan rộng đến hệ thần kinh trung ương, gây viêm tiến triến ở não và tủy sống dẫn đến tử vong.

– Có 2 dạng bệnh:

1.Thể cuồng: người mắc bệnh dại trở nên hung dữ, có dấu hiệu tăng động, thái độ kích động, sợ nước, có khi sợ gió,sợ ánh sáng ,sợ tiếng động. Ngoài ra, còn có rối loạn hệ thần kinh thực vật như tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp. Bệnh nhân tử vong sau vài ngày do ngưng tim ngừng hô hấp.

2.Thể liệt: bệnh dại tê liệt chiếm 30% trong tổng số các trường hợp ở người. Thời gian diễn tiến của dạng bệnh này kéo dài hơn dạng hung dữ. Từ chỗ vết thương, các cơ dần tê liệt. Bệnh nhân dần hôn mê và có thể tử vong.

Vậy bạn cần làm gì khi bị chó cắn?

Cần giữ bình tĩnh xử lý sơ cứu vết thương tại chổ đúng .

Nhanh chóng đến ngay bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ thăm khám xử lý vết thương, xem xét chỉ định tiêm huyết thanh kháng dại và vắc xin dại phù hợp.

Sơ cứu tại chỗ khi bị chó cắn

Làm sạch và sát trùng vết thương: điều quan trọng đầu tiên là làm sạch vết thương, cần rửa vết thương dưới vòi nước chảy bằng xà phồng diệt khuẩn trong 10-15 phút để loại bỏ tất cả mầm bệnh, rửa nhẹ nhàng không chà xát mạnh.Sau đó sát trùng vết thương bằng cồn 700 ,nước oxy già hoặc dung dịch povidone iodine 10% nếu có.

Cầm máu: Nếu vết thương chảy máu không nhiều sau khi bị chó cắn, trong quá trình rửa vết thương bạn không nên cầm máu, chỉ cầm sau 10 đến 15 phút nếu máu vẫn tiếp tục chảy. Lúc này bạn nên đặt lên vết thương bằng miếng gạc y tế và băng lại vết thương.

Trong trường hợp nếu vết thương sâu ra nhiều máu, máu phun thành tia bạn dùng dây thun để garô xung quanh vết thương và chi. Sau đó nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời tránh mất quá nhiều máu.

Tiêm huyết thanh và vacxin phòng dại

Cần tiêm ngay vắc xin phòng dại nếu gặp các trường hợp sau:

Vết cắn sâu ,quá nhiều hoặc vết cắn nhẹ ở những vùng nguy hiểm như đầu, cổ, mặt, các chi, bộ phận sinh dục…, nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để được cấp cứu, tiêm huyết thanh và vacxin phòng dại kịp thời.

Khi trẻ bị chó dại cắn hoặc chó có biểu hiện dại hay không thể theo dõi con vật sau khi cắn, địa điểm xảy ra tai nạn trong vùng đang có dịch bệnh dại chó mèo… cũng cần nhanh chóng đưa nạn nhân đi tiêm phòng dại ngay lập tức.

Vết cắn có những biểu hiện nhiễm trùng như: vết cắn trở nên đau hơn, đỏ và sưng tấy xung quanh vết thương, rỉ dịch hay mủ từ vết cắn, sốt cao hơn 38°C kèm lạnh run, sưng hạch bạch huyết…

Không tiêm ngay mà cần theo dõi sau 10-14 ngày với các trường hợp sau:

Vết cắn nhẹ, xa các vùng nguy hiểm và xa trung tâm thần kinh trung ương.

Chó đã được tiêm ngừa dại, không có dấu hiệu bị bệnh dại và ở khu vực không có dịch bệnh dại chó mèo.

Trong vòng 10-14 ngày sau khi bị chó cắn nếu chó phát dại, chết hoặc bị mất tích hay bị giết thịt thì nên nhanh chóng đưa trẻ đi tiêm vacxin phòng dại. Còn sau 14 ngày, nếu chó khỏe mạnh bình thường, không cần phải đưa nạn nhân đi tiêm phòng dại nữa.

Nếu đưa nạn nhân đi tiêm muộn sau khi bị chó dại cắn thì huyết thanh sẽ không còn có tác dụng chỉ có thể tiêm vacxin phòng bệnh dại. Vì thế các nạn nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt lịch trình và liều lượng tiêm được bác sĩ chỉ định.

TÓM TẮT CHỈ ĐỊNH ĐIỀU TRỊ DỰ PHÒNG BỆNH DẠI Cách phòng chống chó cắn và bệnh dại:

Nhà có trẻ em nên hạn chế nuôi chó.

Khi chọn chó nuôi trong gia đình, hãy chọn loài lành tính, không phải loài chó săn.

Tiêm vắc xin phòng dại cho chó mèo định kỳ đầy đủ theo hướng dẫn của bác sĩ thú y.

Khi nuôi chó mèo phải đăng ký, chó nuôi cần dùng xích hoặc chuồng để nhốt lại, hạn chế cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với chó mèo nhất là vào mùa nắng nóng, cần huấn luyện thường xuyên để chó bớt hung hăng.

Chó đi dạo hoặc ra đường cần đeo rọ mõm.

Không dùng thuốc nam để điều trị khi bị chó cắn.

Cần tiêm phòng đầy đủ cho trẻ khi bị chó dại cắn.

Khi bị chó cắn, phải xử lý như theo các bước ở trên, tuyệt đối không vì tức giận quá mà đánh chết chó.

BS. LÊ CÔNG TIẾN Phụ trách Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Quận 11